Bu yazımızda, Dns nedir? Dns nasıl çalışır? Dns neden önemlidir? sorularının cevabını veriyor olacağız. DNS açılımı domain name system ‘dır. Fakat bu kadarını bilmek bize pek de yeterli olmaz.
Yazıyı okuduğunuzda, DNS nedir? ve bir web sitesine girdiğinizde DNS sorgusu nasıl yapılır sorularına doyurucu cevaplar verebileceksiniz.
Bir kullanıcı gözünde, internet üzerinde dolaşmak basit bir iştir. Bir siteye direkt girmek istediğinde, Web sitesinin alan adını (domain) bilmesi yeterlidir. Peki bilgisayar bu isimle ne işlem yapıyor? Arkaplanda yapılan işlemler nelerdir? Normalde Her websitesi bir IP’de bulunurken kelimeler yazıp nasıl sitelere girebiliyoruz? Bunu tam olarak anlayabilmek için DNS nedir ve DNS sorgusu nasıl çalışır? bunları bilmemiz gerekiyor.
DNS Nedir?
Bir siteye gireceğimiz zaman arka planda bir IP adresi eşleştirmesi yapılır. İsmi tarayıcıya gireriz. Bilgisayar, ismin IP adresini sorgular. İşte bu IP adresi sorgulama olayına DNS sorgusu denir. Bu işlemlerim yürütüldüğü sisteme de DNS yani Domain Name System denir.
DNS Sorgusu Nasıl Yapılır?
Bir örnek üzerinden gidelim ki DNS nedir sorusunu, sadece tanım söyleyerek havada bırakmayalım. Çalışma mantığını anlamak çok önemli.
Ahmet, TeknoTower’ın sitesine gitmek için teknotower.com alan adını, tarayıcısının adres kısmına yazarak işlemleri başlatır. Bu işlem ile Ahmet’in bilgisayarı, bunu anlamlandırmak için başlar. Bilgisayar “Bu alan adı’nın IP adresi hafızamda bulunuyor mu?” sorusunu kendisine sorar. Bilgisayarlar, site adres bilgilerini belli bir süre boyunca hafızalarında tutarlar.
İkinci işlem, bilgisayarlarda bulunan bir metin dosyasının içeriğine bakmak olacaktır. Bu metin dosyası “hosts” dosyasıdır. Windows işletim sistemlerinde “C:\Windows\System32\drivers\etc” altında bulunur. Eğer teknotower.com‘un IP adresi bu dosya içeriğinde varsa o IP, adrese bir istek gönderecektir.
Tabi bu yukarıdaki iki seçenek çalışmaz ise bilgisayar, DNS adresini kullanmaya başlayacaktır. Dns adresine bir istek gönderecektir.
DNS adresleri ya elle kaydedilmiş olur ya da otomatik şekilde öğrenmesi sağlanacak şekilde ayarlanır. DNS adresi internet üzerinde çalışan bir sunucu olabileceği gibi, iç ağımızda çalışan ayrı bir sunucu da olabilir. Çoğumuz internet üzerinde barındırılan DNS sunucularını kullanırız. Ya internet servis sağlayıcının bize vermiş olduğu adresi kullanır ya da 8.8.8.8, 8.8.4.4 gibi google DNS adreslerini kullanırız. Diğer bir seçeneğimiz, kendi ağımızda dns sunucusu çalıştırmak olacaktır. Çoğu firmanın yaptığı gibi Windows Server Dns sunucusu, bu işi yapmak için yeterlidir.
Bizim DNS sunucumuza, teknotower.com adresinin sorgusu geldiğinde, veritabanına bakacaktır. Normalde iç ağlarda kullanılan dns sunucularında, websitelerinin IP adresleri bulunmaz. Bulunmayan web sitelerinin IP adreslerini yardım alarak çözebilir. Tabi bu şekilde ayarlanmışsa!
Dns sunucusu, üzerinde bulunmayan kayıtlar için dns sunucusu internet üzerinde çalışan ayrı bir sunucudan yardım alır. İsteği, bu yardımcı adrese yönlendirerek öğrenir. Daha sonra IP adresi bilgilerini, Ahmet’in bilgisayarına verecektir. DNS sunucusu gelecekte yapılacak teknotower.com sorguları için gerekli bilgiyi geçici hafızada tutar (önbellek). Diğer yandan Ahmet’in kişisel bilgisayarı da bu adres bilgisini hafızasında tutacaktır.
Burada aklınıza şu soru gelebilir : Neden Ahmet’in bilgisayarı ya da sunucu, hafızalarında adres bilgisini tutuyor? Cevap: hız. Ahmet, teknotower.com adresine tekrar gitmek istediğinde, ilk yapacağı şey hafızasındaki adrese istek göndermek olacaktır. Site bilgisi hafızada tutulduğundan, hosts dosyasına bakmak ve dns sorgusu gerçekleştirme adımları direkt geçilecektir. Aynı şekilde dns sunucusu teknotower.com adresi için gelen istekleri daha hızlı cevaplandıracaktır.
Buraya kadar, dns adreslerinin amacını ve çalışma şeklini basit bir şekilde anlatmaya çalıştım. Yazımızın bundan sonraki kısmında, örnekler üzerinden gidecektir. Örneklerde powershell kullandım. Fakat sizler cmd arayüzünü kullanabilirsiniz.
Powershell Microsoft’un önem verdiği bir çalışmadır. Kullanmanızı tavsiye ederim.
Örneklerle DNS Nedir? DNS Sorgularını Anlamak
İşlemlere başlamadan önce bilgisayarımızın IP adresi bilgilerini bilmemiz gerekir.
Öğrenmek için ipconfig /all komutunu yazalım.
Bu çıktıdan gördüğümüz gibi bilgisayarımın Ipv4 adresi 192.168.1.101.
Varsayılan ağ geçidi adresim 192.168.1.1. Çıktı üzerinde “Default Gateway” olarak yazmasının nedeni benim bilgisayarımın dil ayarının ingilizce olmasından kaynaklıdır.
Dns sunucu adresleri olarak 8.8.8.8, 8.8.4.4 kaydedilmiştir.
Biraz evvel bahsettiğin ‘adresleri hafızada tutma’ olayını hatırlıyorsunuzdur. Bu hafızadaki adresleri görmek için ipconfig /displaydns komutunu girmek yeterli olacaktır.
İlk çıkan sorguda “merchandise.opera-api.com” adresinin IP adres bilgileri 185.26.182.111, 185.26.182.112 olarak görülmektedir.
Buraya kadar anlatılan çalışma şekli, basit anlatımdır. Detaylı anlatımlar sonraki yazılarımda gelecek. detaya indikçe, dns kavramını ve çalışma şeklini daha iyi anlayacaksınız.
Bu yazımda, DNS nedir sorusuna detaylı bir cevap verdim. Ayrıca, dns’in amacının başlıca domain isimlerinin ip adres bilgilerini barındırmak olduğunu anlattım. Bu sorguların, basitçe nasıl yapıldığını, hangi aşamalardan geçtiğini göstermeye çalıştım. Umarım yararlı bir yazı olmuştur. Bir sonraki yazım “Windows Server 2016 işletim sistemi üzerinde nasıl dns server kurulur” konusunda buluşmak ümidi ile… Yorumlarınızı aşağıda bekliyoruz.
