Robotların Evrimi: İlk Çağlardan Geleceğe

Robot kavramının hayatımıza girişi ve robotların evrimi 12.yüzyıla dayanmakta. Gelin, “robot” kavramının gelişimi ve robotların evrimi konusunu, tarihçesi ve detayları ile birlikte bu yazıda inceleyelim.

İşleri Kolaylaştırma Fikrinin Ortaya Çıkması – Robotların Evrimi

Tarihin başlangıcından itibaren insanoğlu yaşamında kullanmak için aletler icat etti. İcat ettiği aletlerle bazı işleri yapmak kolaylaşıyor ya da hızlı oluyordu. Zamanla bu işleri kendi yerine başkasına yaptırma ve rahat etme düşüncesi ortaya çıktı.

Antik Yunan filozofu Aristo “Eğer tüm araçlar emredildiğinde veya kendi kendilerine çalışabilselerdi işçilere ve kölelere ihtiyaç kalmazdı” diyerek ilk robot düşüncesi kaba taslak ortaya çıktı.

İlk Robot Düşüncesi – Robotların Evrimi

Dünya bilim tarihi açısından bugünkü sibernetik ve robot bilimi çalışmalarını yapan ilk bilim adamı Cezeri‘dir. Yaptığı otomatik makineler bugünkü sibernet ve mekanik bilimin temel taşlarını oluşturur.

Mekanik Hareketlerden Mühendisliğe Faydalanmayı İçeren Kitap (El câmi-ü’l Beyn’el İlmi ve el-Amelî’en Nafi fi Sırâ’ati’l Hiyel) 50’den fazla cihazın kullanım esaslarını, yararlanmayı çizimlerle göstermekte.

Cezeri’nin Leonardo da Vinci’ye ilham kaynağı olduğu düşünülmekte.  Leonardo da Vinci tarafından icat edilen Yürüyen mekanik aslan tarihin ilk robot örneği kabul edilmekte.

19.yüzyılda sanayi devriminde makineler buhar gücüyle çalışmaktadır. 1893’de Kanadalı profesör George Moore, çelikten yapılmalı ve 0,5 beygir gücünde buhar motoruyla çalışan ilk insansi robot prototip Buhar Adam‘ı (Steam Man) üretti. Bu portotip insansı robotun ilk örneğidir. Böylece robotların evrimi başlamış oldu.

Nedir Bu Robot?

“Robot” kelimesi ilk defa Karel Čorpek’in 1920’de yazdığı R.U.R adlı oyunda geçmiştir. Čorpek’in oyununda mekanik ve otonom ama insani duygulardan yoksun yaratık olarak geçen robot daha sonra birçok bilim kurgu romanına ve filmine ilham olmuştur. Görsel anlamda robotların evriminin ilk adımıdır.

Robot Yasası ve Ortaya Çıkışı

Isaac Asimov 1942’de Runaround isimli hikayesinde teknolojik açıdan tutarlı robot kavramı yaratır. Robotların amacının insanlara hizmet olduğunu ve bir robotun kendi amaçlarını insan amaçlarına tercih edemeyeceğini robot yasasıyla belirledi. Bu yasa;

0.yasa : Bir robot asla bir insana zarar veremez. Hareketsiz kalarak insanlığın zarar görmesini izin veremez. ( bu yasa sonradan eklenmiştir.) 

1.yasa : Bir robot 0.yasayla çelişmediği sürece hiçbir şekilde insanlara zarar veremez ve hareketsiz kalarak zarar görmesine izin veremez.

2.yasa : Bir robot 0. ve 1. Yasayla çelişmediği sürece insanlar tarafından kendine verilen komutlara itaat etmek zorundadır.

3.yasa : Bir robot 0., 1. Ve 2. yasayla çelişmediği süreceğini varlığını korumak zorundadır.

Robotların Evrimi – İlk Gelişmiş Robotlar

• 1951’de Raymond Goertz, ABD Atkm Enerji Komisyonu için uzaktan işletilen bir kol tasarladı. 
• 1954’de George Devol, programlanabilir genel amaçlı robotu tasarladı ve patent başvurusu yaptı.
• 1958’de ticari amaçlı ilk robot Unimate üretildi.

• 1962’de General Motors ilk endüstriyel robotu üretim hattında kullanmaya başladı.
• 1963’de Bilgisayar denetimli, altı eklemli ilk yapay kol gelistirildi.
• 1964’de MIT, Stanford Araştırma Enstitüsü, Stanford Üniversitesi ve Edinburgh Üniversitesi yapay zeka araştırmalarına başladı ve laboratuvar açtı.
• 1968’de Stanford Araştırma Enstitüsü,  Shakey isimli görme yetenegi olan ilk gezer robotu üretti.
• 1974’de sensör kullanarak küçük parçaları montajları ilk robot üretim hattında kullanılmaya başlandı.
• 1979’da Stanford Araştırma Enstitüsü Cort isimli robot üzerine kamera monte ederek kameradan aldığı görüntülerle Cort engel yerleştirilmiş bir odayı geçti.
• 1979’da yapılan tanımda robot; parçaları, maddeleri ve aletleri programlanabilir harekete göre taşıyan veya işleyen ve yeniden programlanabilen çok fonksiyonlu makineler olarak tanımlandı.
• Daha sonra en az bir kol, kola ait vantuz, pens, elektromiknatıs gibi organlara sahip hidrolik, pnömatik ve elektriksel sensörler ve basınç algılayıcılar sayesinde çalışan bilgi işlem organına sahip, mekanik kontrollü olarak tanımlandı. Robotların evrimi ile giderek insan özelliklerine yaklaştığı gözlemlendi.
• 1998’de oyuncak robot Furby piyasaya çıktı.

İnsansı Robotların Ortaya Çıkışı 

2000 yılında Honda robot Asimo’yu dünyaya tanıttı. 130 cm ve 54 kilogram ağırlığındaki Asimo sırt çantası giyen bir astronot görünümündedir. İki ayak üstünde saatte 6 km yürümeye ve koşmaya yetisine sahiptir.

Japonyada üretilmiştir. 1986 yılında Honda tarafından başlatılan insansi robot serisinin 11. parçasıdır. Hareketli nesneleri tanıma, jest ve mimikleri tanıma, çevreyi tanıma, sesleri ayırt edebilme ve yüz tanıma özellikleri var.

2008’de NASA Phoenix robotu Mars’a keşif amacıyla gönderdi.

Sophia, Hong Kong merkezli Hansen robotik şirketi tarafından geliştirilen sosyal insansı robottur. 14 Şubat 2016’da etkinleştirildi, ilk kez tekrar Amerika’da South by Southwest festivalinde halka açık göründü.

Sophia, 2017’de Suudi Arabistan vatandaşı oldu. Kasım 2017’de Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın ilk İnovasyon şampiyonu ve Birleşmiş Milletler ünvanı verilen ilk insan olmayan kişisi oldu.

Sophia; insan hareketlerini taklit edebilir, belirli soruları yanıtlayabilir ve basit konuşmalar yapabilir.

Atlas, Boston Dynamics tarafından 13 temmuz 2013’de kamuoyuna tanıtıldı. Vücut hareket sınırlarını zorlamak için tasarlanan dünyanın en dinamik insansı robotu olarak tanımlanmakta. Yeni özellikleriyle kollarını, bacaklarını ve gövdesini bir dizi jimnastik hareketi yapmak için daha hızlı ve çevik şekilde kullanmakta. Bu çeviklik için Atlasın haretleti incelenerek ” model tahmin denetleyicisi” olarak yapacağı hareketlere karar veriyor.

Saniyede 1,5 metre hızla hareket edebilen Atlas; sıçrama, takla atma gibi hareketler için gereken güç yoğunluk oranını sağlamak için 3 boyut baskılı parçadan oluşmakta. 1,5 metre uzunlugu ve 80 kilogram ağırlığında olan Atlas gelişmiş kontrol sistemi sayesinde karmaşık etkileşimleri ve algoritmaları kullanarak hareketlerini planlayıp sergiliyor.

Elon Musk, Tesla All Day etkinliğinde insanların günlük hayatta zorlandığı görevleri yerine getirmek amacıyla tasarlanan insansı robot Tesla Bot’u tanıttı. Tanıtımında “dostça olması ve insanlar için inşa edilmiş bir dünyada gezinmesi amaçlanıyor” diye tanımlandı. İlk prototipin gelecek sene piyasaya çıkması bekleniyor.

Tehlikeli ve tekrarlanan görevleri insanlar için yapmak üzere tekrar geliştirilen robot yapay zeka tabanlı sistemden güç alacak. 172 boyunda ve 56 kilogram ağırlığında olan Tesla Bot, beş parmaktan oluşan iki eli ve iki bacağı olan bir insana benzemekte. Saatte 8 km hızla hareket edebilen robot 21 kiloya kadar yük taşıyabilecek.

Teknolojik gelişmeler gün geçtikçe artmakta. Robotların evrimi bu gelişmeye paralel ilerlemekte. Yapay zeka ve evrim ile yeni dünya bizi bekliyor. Sizce gelecekte robotların rolü ne olacak? Robotların evrimi devam edecek mi ?