Sanallaştırma ve Bulut 2019

Önceki yazımızda bahsettiğimiz gibi, bilgisayar teknolojilerine ilginiz var ise sanallaştırmayı duymamış olamazsınız. Sanallaştırma ve Bulut birbirlerini tamamlayan teknolojilerdir.

Bilgi teknolojileri departmanında çalışan herhangi birine konuyla ilgili sorarsanız, birden fazla sanallaştırma çeşidi olduğunu söyleyecektir. Bunlar ne mi? Basitçe “Ağ Sanallaştırma“, “Storage Sanallaştırma“, “Sunucu Sanallaştırma” ve “Masaüstü Sanallaştırma” olarak kategorilere ayrılabilir. Bu yazımda “Sunucu Sanallaştırma” ve “Masaüstü Sanallaştırma” ya odaklanacağım.

Sunucu Sanallaştırma

Sunucu bilgisayarları, güçlü olmak zorundadır. Sunucularda, karmaşık işlemleri yapabilen birden fazla CPU vardır. Bilgisayar ağ ve sistem yöneticileri genellikle her sunucuya belirli bir uygulama veya görev atamaktadır. Web Sunucusu, Veritabanı Sunucusu, Video Kayıt sunucusu vb.

Ama bu yaklaşıma baktığımızda birkaç sorun vardır.

Birincisi, her bir uygulamaya bir sunucu verdiğimizde o sunucudan tam olarak yararlanamayız. Boşta CPU, Ram değerleri kalacaktır. Bu gibi fiziksel sunucular, işlem yeteneklerinin yalnızca küçük bir kısmını kullanır.

Diğer bir problem, bir bilgisayar ağı büyüdükçe, daha karmaşık hale gelir. Her fiziksel sunucu temini ile veri merkezimizde fiziksel olarak bir yer kaplar. Böylece veri merkezi, çok fazla güç tüketen ve ısı üreten sunucu raflarıyla aşırı kalabalık olacaktır.

Sunucu sanallaştırma, bu sorunları çözen devrim niteliğinde bir teknolojidir. Özel olarak tasarlanmış bir yazılım kullanarak, bir sistem yöneticisi bir fiziksel sunucu üzerinde birden fazla sanal makineyi çalıştırabilir hale gelmiştir. Sunucu sanallaştırma basitçe bir fiziksel sunucunun içerisinde birden fazla “sanal” bilgisayarın çalışmasıdır. Bunu nasıl yapıyorlar derseniz tabi ki yazılımlar aracılığı ile.

Hypervisor ve Sunucu Sanallaştırma Yönetimi

Hypervisor olarak bilinen işletim sistemi, fiziksel bilgisayarın donanımlarını sanal makineler arasında iletişimini ve paylaşımını sağlayan bir “yazılımlar kümesi”dir.

Hypervisor, donanımların üstünde çalışırken, sanal makineler hypervisor üstünde çalışır. Bu özel yazılım, sunucunun CPU’sunu, belleğini, sabit diskini, ağını ve diğer donanım kaynaklarını tamamen taklit ederek sanal makinelerin kaynakları paylaşmasını sağlar. Donanımlardan bahsetmişken hangi tip donanımları kastediyorum? Paylaşılmış donanımlar! Her sanal makinenin kendisine ait donanım özelliği hypervisor sayesinde belirlenir. BT terimi olarak “Independent” ya da “Abstracted hardware” olarak bilinir. Demek istediğim, fiziksel sunucu üzerinde bulunan donanımlar, bilgisayar üzerinde bulunan işletim sistemi aracılığı ile her sanal makineye özel ayrılabilir.

Sanal Makineler Oluşturulması

Sanal makineler, özel bir donanım gerektirmez. Fakat sanallaştırma için kullanılacak makine, birden çok sanal makineyi barındıracak ise geleneksel bir sunucu veya pc’den daha fazla bant genişliği, depolama ve işleme kapasitesi gerektirecektir. Sanal makineler, donanım kaynaklarını daha iyi kullanmak için ana sunucular arasında kolayca taşınabilir, kopyalanabilir ve yeniden atanabilir. Fiziksel bir ana bilgisayarda oluşturulan sanal makinelerin tükettiği kaynaklar eşit olmayacağından, yönetici sanal makinelerin kullandığı kaynakları diğer fiziksel sunucular arasında dengelemelidir.

“Sunucu sanallaştırmanın en büyük avantajı nedir?” diye sorsam acaba tahmin edebilir misiniz? Önceki yazımızı okuyan herkesin bu soruya cevap vereceğinden neredeyse eminim. Cevap, “ölçeklenebilirlik“.

Ölçeklenebilirlik basitçe; donanım arttırma taleplerini karşılamaktır. Bu isteklere “Sanal Sunucular” da dahildir.

Ama burada dikkatinizi çekmek istediğim bir şey var. Sizce böyle bir ortamda bir güvenlik açığı var mıdır?

Bir düşünün bir fiziksel sunucu üzerinde birden fazla sanal sunucu vardır. Her bir sanal sunucu, farklı müşterilere ait olduğundan paylaşılan donanımlar üzerinde bilgi akışı nasıl sağlanır? Bulut teknolojisinde güvenliği sağlamak en öncelikli işlemdir. Bu gibi ortamlara “Multi Tenancy” denir. Türkçesi “Birden fazla kiracı” olarak çevrilebilir. Güvenliği sağlamanın ise birden fazla yolu vardır. Sonraki yazılarımızda, bazılarına detaylı bir şekilde değineceğiz.

Sunucu Sanallaştırmanın Dejavantajları

Sunucu sanallaştırmanın faydaları o kadar cazip ki, tekniğin sınırlarının olduğunu çoğu kişi unutur. Bir ağ ve sistem yöneticisinin bir çözüm üretmeye çalışmadan önce kendi ağının mimarisini ve gereksinimlerini araştırması önemlidir.

İşlem gücü yüksek olan uygulamaları çalıştıracak sunucular için sanallaştırma iyi bir seçim değildir. Bunun nedeni, sanallaştırmanın esas olarak sunucunun işlem gücünü sanal sunucular arasında bölüştürmesidir. Sunucunun işlem gücü uygulama taleplerini karşılayamadığında, her şey yavaşlar. Tamamlanması çok uzun sürmemesi gereken görevler saatler sürebilir. Daha kötüsü, sunucu işleme taleplerini yerine getiremiyorsa sistemin çökmesine neden olabilir. Sistem yöneticileri, fiziksel bir sunucuyu birden fazla sanal makineye bölmeden önce CPU kullanımına yakından bakmalıdır.

Ayrıca bir fiziksel makinede, çok fazla sanal sunucu oluşturarak bir sunucunun işlemcisini aşırı yüklemek hiç mantıklı değildir. Bir fiziksel sunucu üzerinde ne kadar fazla sanal makine varsa, her sunucunun alabileceği işlem gücü o kadar az olur. Ayrıca, fiziksel sunucularda sınırlı miktarda disk alanı vardır. Çok fazla sanal sunucu, sunucunun veri saklama yeteneğini etkileyebilir.

Diğer Bir Dezavantaj : Donanım Çakışması

Başka bir dezavantaj da sunucu içerisindeki sanal makineleri taşımadır. İki fiziksel makine de aynı üreticinin işlemcisi kullanıyorsa, sanal bir sunucuyu bir fiziksel makineden diğerine geçirmek mümkündür. Fakat örneğin bir sanal makinenin Intel işlemcisinde çalışan bir sunucudan, AMD işlemcisini kullanan bir sunucuya taşınması yapılamaz. Şimdi aklınıza “bir sistem yöneticisi neden bir sanal sunucuyu fiziksel sunucular arasında taşımak ister?” diye gelebilir.

Fiziksel sunucuda bakım yapılması gerekiyorsa, sanal sunucuları diğer sunuculara taşımak uygulamaların kapalı kalma süresini azaltabilir. Taşımak bir seçenek değilse, fiziksel sunucu üzerindeki tüm sanal makineler ulaşılamaz olacağından uygulamalar da çalışmayacaktır.

Birçok şirket, böyle dejavantajları olmasına rağmen sunucu sanallaştırmasına yatırım yapıyor. Sunucu sanallaştırma teknolojisi ilerledikçe, büyük veri merkezlerine duyulan ihtiyaç azalacaktır. Sunucu güç tüketimi ve ısı çıkışı da azaldığından sunucu kullanımını büyük faydalar sağlamış olacaktır. Yalnızca finansal açıdan çekici olmakla kalmayıp, aynı zamanda doğamız içinde bir kurtuluş olacaktır. Sanal sunucuların bilgisayar endüstrisinde tam bir devrime yol açtığını söylemek abartı olmaz.

Sanal Masaüstü Sanallaştırma

Buraya kadar sanal sunucular üzerinde durdum. Fakat bu teknolojiyi başka şekilde kullanmak mümkündür. Bir ofiste her personele sanal bilgisayar düşünün. Sizce bu güzel olmaz mıydı? İşte sanallaştırmanın kullanıldığı bir başka alan “Sanal Masaüstü Sanallaştırma” dır.

Sanal masaüstünde, fiziksel sunucu üzerinde çalışan sanal makineler, bir sunucu değil, sanal masaüstü olarak çalıştırılabilir. Windows 10, Windows 7, Linux Ubuntu, Fedora vb. Bu sanal makinelere “thin client” adı verilen cihazlar sayesinde, ağ üzerinden erişilir. Thin Client, masaüstünü çalıştırmaz sadece uzak masaüstü erişimini sağlar. İşletim sistemi aslında fiziksel sunucu üzerinde çalışan herhangi bir sanal masaüstüdür.

Kullanıcılar söz konusu olduğunda, sanal masaüstü sanallaştırma size bir yazılımlar aracılığıyla masaüstünüze herhangi bir yerden herhangi bir yerden erişme özgürlüğü sunar. İşletmeler için bu kolaylık, çok büyük oranlarda, personel maliyeti azaltmayı sağlamaktadır. Kısaca; herkese 1 bilgisayar satın almak yerine, iyi 1 bilgisayarı ofis kullanımları için bölmek anlamına gelecektir.

Sanal masaüstü, kalıcı ve kalıcı olmayan olarak ikiye ayırılabilir. Kalıcı sanal masaüstü, kişisel bir kullanıcı için özelleştirilmiştir ve kullanıcı her seferinde aynı masaüstüne giriş yapabilir. Kalıcı olmayan sanal masaüstü, kullanıcı oturumu kapattıktan sonra başlangıç durumuna geri dönen masaüstlerinden oluşur.

Sanal Masaüstü Nasıl Çalışır?

Kullanıcı, thin client üzerinden masaüstüne erişim için kimlik bilgilerini gönderir. İstek, sunucu üzerinde çalışan yazılım aracılığı analiz edilir. Kullanıcıyı masaüstü havuzundaki kendi masaüstüne gönderir.

• Hypervisor sayesinde, sunucuların kaynaklarını birleştirilebilir. Gerekirse sanal masaüstleri başka bir sunucuya taşınabilir.

• Sistem yöneticisi, kullanılmayan sanal masaüstünü kapatabilir. Bu şekilde, sunucunun gerçek kapasitesinden daha fazla kullanıcı barındırabilir.

• Bir işletim sistemi imajı kurulabilir. Bu imajdan yeni sanal makineler kurularak kurulum süresini kısaltabilir.

• Sanal masaüstü yönetim yazılımları, masaüstü havuzları oluşturmak için kullanılabilir. Sistem yöneticisi, masaüstü havuzlarını yönetebilir, yeni masaüstleri sağlayabilir, yeni havuzlar oluşturabilir ve politikalar oluşturabilir.

Değinmeden geçmek istemiyorum. Yerli bir firma olan İstanbul merkezli Usishi Yazılım, masaüstü ve sunucu sanallaştırma üzerinde başarılı çalışmalarına devam etmektedir. Bir göz atmanızı öneririm.

Bu yazımızda sanallaştırma hakkında kısaca bilgi vermeye çalıştım. Burada anlattıklarım tamamen giriş seviyesinde bilgiler olduğunu belirtmekte fayda var.

Daha detaylı bilgiler için yeni yazılarımız olacaktır. Sormak istediğiniz soruları yorumlara yazabilirsiniz.

Bir sonraki yazımızda görüşmek dileği ile…