Yazılımlar tarafından tanımlanan ve şekillenen dijital bir dünyada yaşıyoruz. O halde veri ve bilgi terimlerinin öneminden söz etmeden olmaz. Bu dünyada, yazılımlar aracılığı ile büyük miktarlardaki veriler sürekli olarak oluşturuluyor, toplanıyor, depolanıyor ve analiz ediliyor. Dijital evrendeki veriler; bireylerden, bilgi teknolojisi kullanan kuruluşlardan ve İnternete bağlı çeşitli “akıllı” elektronik cihazlardan oluşan çeşitli kaynaklardan oluşuyor.
1. Dijital Evrenin Büyümesi
Şirketlerin, ticari faaliyetler için kullandıkları veri ve bilgi hacimleri ile birlikte bunların önemi de büyük oranda artmaya devam ediyor. Bireylerin web aramaları, e-posta kullanımları, içerik yüklemeleri ve indirmeleri ve medya dosyaları paylaşmaları nedeniyle çok sayıda bilgi üretilip ve kullanılıyor.
Dijital evrenin büyümesine en dikkat çekici katkı ise, sosyal ağların ve akıllı telefonların ve tabletlerin hayatımıza girmesidir.
Veri Nedir?
Verilerin genel bir tanımı, tipik olarak analiz veya referans amacıyla toplanan bir gerçek kırıntılar koleksiyonudur. Veriler, bir kişinin aklında tutulan gerçekler, fotoğraf ve çizimler, bir kitaptaki alfanümerik metin ve görüntüler, bir banka defteri ve bilimsel bir araştırmanın tablolanmış sonuçları gibi çeşitli formlarda bulunabilir. Bununla birlikte, veriler artık genel olarak olguların ve rakamların toplanmasını temsil eden tekil veya toplu bir isim olarak ele alınmaktadır. Bu, özellikle dijital verilere atıfta bulunurken geçerlidir.
Bilgisayarda, dijital veriler elektronik biçimde iletilen ve saklanan ve yazılımla işlenen kırıntılar koleksiyonudur. Dijital veriler, masaüstü bilgisayarlar, dizüstü bilgisayarlar, tabletler, cep telefonları ve elektronik sensörler gibi çeşitli cihazlar tarafından üretilir. Verileri üreten ya da erişen aygıtların içinde ya da dışında olan bir depolama ortamında ikili değerlerin dizileri (0lar ve 1ler) olarak depolanır. Depolama cihazları, HDD, CD veya SSD depolama cihazları gibi farklı tiplerde olabilir. Dijital verilere örnek olarak elektronik belgeler, metin dosyaları, e-postalar, e-kitaplar, dijital görüntüler, dijital ses ve dijital video gösterilebilir.
Bilgi Nedir?
“Veri” ve “bilgi” terimleri birbiriyle yakından ilişkilidir ve ikisinin birbiriyle değişimli olarak kullanılması yaygındır. Ancak, ikisi arasındaki farkı anlamak önemlidir. Veriler, kendi başına, yararlı olması için işlenmesi gereken kırıntıların derlemesidir. Örneğin, bir kuruluşun yıllık satış rakamları verileridir. Veriler belirli bir bağlamda işlenip sunulduğunda yararlı bir şekilde yorumlanabilir. Bu işlenmiş ve organize edilmiş veriye bilgi denir. Örneğin, yıllık satış verileri bir satış raporunda işlendiğinde, bir ürünün ortalama satışları (ürün talebini ve popülerliğini gösteren) ve gerçek satışların öngörülen satışlarla karşılaştırılması için kullanılacak şekle getirme gibi yararlı bilgiler sağlar. Veri böylece bilgiyi yaratır ve karar vermeyi kolaylaştırır.
Daha önce tartışıldığı gibi, verilerin işlenmesi ve analiz edilmesi herhangi bir kuruluş için hayati öneme sahiptir. Kuruluşların verilerden değer elde etmelerini ve karar vermeyi ve kurumsal etkinliği sağlamak için istihbarat oluşturmasını sağlar. Organize formu nedeniyle yapılandırılmış verilerin işlenmesi daha kolaydır. Öte yandan, yapılandırılmamış verileri işleme ve ondan geleneksel uygulamalar kullanarak bilgi elde etmek zor, zaman alıcı ve önemli kaynaklar gerektirir. Çok sayıda kaynaktan gelen yapılandırılmamış verilerden değer depolamayı, yönetmeyi, analiz etmeyi ve değer elde etmeyi sağlayan yeni mimariler, teknolojiler ve teknikler ortaya çıkmıştır fakat bu teknolojiler bu yazımızın amacının dışında olduğundan sizinle bu yeni teknolojileri başka yazılarımızda paylaşıyor olacağız.
IoT Nedir? Neden Kullanılır?
Dijital evrenin büyümesine önemli derecede etki eden gelişmeyse, IoT denilen küçük akıllı cihazlardır. IoT nedir diye soranlar olabilir. Basitçe, yazılım ve sensörlere sahip elektronik “akıllı” cihazlar denilebilir. Bu cihazlar internet üzerinden diğer cihazlarla veri alışverişinde bulunarak bizlere hayatımızda büyük kolaylıklar sağlamaktadırlar. Giyilebilir cihazlar (akıllı kol saatleri ve spor etkinliği izleyicileri), elektronik sensörler, sıcaklık sensörleri ve kalp izleme implantları, termostatlar gibi araçlar bu teknolojiye örnektir.
IoT çok geniş uygulamalara sahiptir ve birçok yenilikçi teknoloji çözümünün geliştirilmesine öncülük etmektedir. Bazı uygulama alanları arasında hava durumu izleme (sıcaklık ve atmosferik koşulların uzaktan izlenmesi ve analizi), sağlık hizmetleri (sağlık izleme cihazları, doktorların hastaları uzaktan izlemelerini ve acil durumlarda bilgilendirilmelerini sağlayabilir), ve altyapı yönetimi ( teknisyenler ekipmanı uzaktan izleyebilir ve bakım ekipleri için proaktif olarak onarım faaliyetleri planlayabilir).
Bu şekilde devam eden dijital evrenin büyümesi bilginin korunması ve saklanmasını daha önemli hale getirmiştir. Yazımızın devamında bu konuyu tartışıyor olacağız.
2. Bilgi Güvenliği ve Yönetimi
Kuruluşlar, 21. yüzyılda bilgiye daha bağımlı hale geldiler. Veri ve bilgi, ne zaman ve nerede olursa olsun, her zaman erişilebilir olmak zorunda kaldı. Kuruluşların, iş operasyonları gerektiği gibi çalışması için personellerin ve uygulamaların sürekli, hızlı, güvenilir ve güvenli bir şekilde bilgilere erişimi olması gerekmektedir.
Bu tür organizasyon ve süreçlere örnek vermem gerekirse bankacılık ve finans kurumları, devlet daireleri, çevrimiçi alışveriş siteleri, havayolu rezervasyonları, faturalar ödemeleri, sosyal ağlar, hisse senedi alım satım, bilimsel araştırma ve sağlık hizmetleri düşünülebilir.
Kuruluşların bilgileri verimli ve düşük maliyetli bir şekilde saklaması, koruması, işlemesi ve yönetmesi kaçınılmaz bir hale gelmiştir. Bu işin yapılması, göründüğünden çok daha zor süreçler içerir. Verilerin, saklanması ve korunmasına ilişkin kanunlar ve sözleşmeler, bilgilerin depolanması ve yönetilmesini daha dikkatli yapmayı gerektiren sebeplerden birisidir.
Şirketlerin, dijital evrende üretilen bilgilerden değer elde etme istemeleri, daha yeni zorluklarla karşı karşıya gelmelerine neden olmaktadır. Bilgi, mevcut işletmeleri dönüştürme ve geliştirme ve rekabet avantajı elde etmek için kullanılmaktadır. Örneğin, bir çevrim içi alışveriş sitesi, arama, göz atma ve satın alma verilerini analiz ederek tercih edilen ürün türlerini ve müşteri markalarını öğrenir. Daha sonra işletme yeterli sayıda bilgiyi kullanarak popüler ürün envanterini çıkaracaktır ve ilgili ürünleri mevcut ve potansiyel müşterilere ilan edecektir.
Tüm bu gereksinimleri ve fazlasını karşılamak için, kuruluşlar bilgi güvenliği sağlamak için çeşitli girişimlerde bulunmaktadır.
3. Dijital Veri ve Bilgi Nedir? Veri ve Bilgi Arasındaki Fark Nedir?
Veri ve bilgi terimleri birbiriyle yakından ilişkilidir. Bu sebeple, ikisinin birbiriyle eş anlamlı olarak kullanılması yaygındır. Ancak, Veri ve Bilgi arasındaki fark ı anlamanın, önemli olduğunu düşünüyorum. Veriler, kendi başına, yararlı olması için işlenmesi gereken “gerçeklerin” bir derlemesidir.
Örneğin, bir kuruluşun yıllık satış rakamları verileridir. Veriler belirli bir şekilde işlendiğinde yararlı bir şekilde yorumlanabilir. Bu işlenmiş ve organize edilmişler veri topluluğuna “bilgi” denir. Örneğin, yıllık satış verileri bir satış raporunda işlendiğinde, bir ürünün ortalama satışları ve gerçek satışları öngörülen satışlarla karşılaştırılarak yararlı bilgiler elde edilebilir. Veri böylece bilgiyi oluşturur ve karar vermeyi sağlar. Böylece, veri ve bilgi arasındaki fark hakkında fikir edinmiş olduk.
Bilgisayarda, dijital data, elektronik biçimde iletilen ve saklanan, yazılımlarla işlenen gerçeklerin bir derlemesidir. Dijital veriler, masaüstü bilgisayarlar, dizüstü bilgisayarlar, tabletler, cep telefonları ve elektronik sensörler gibi çeşitli cihazlar tarafından üretilir.
Veriler depolama ortamlarında ikili sayı sistemi altında (0 ve 1 ler) depolanır. Depolama cihazları farklı tiplerde olabilir.
Dijital verilere örnek olarak;
- elektronik belgeler,
- metin dosyaları,
- e-postalar,
- e-kitaplar,
- dijital görüntüler,
- dijital ses ve dijital video
gösterilebilir.
Bilginin Önemi
Daha önce tartıştığımız gibi, verilerin işlenmesi ve analiz edilmesi, herhangi bir kuruluş için hayati öneme sahiptir. Kuruluşlar, verilerden gelen değerli bilgiler sayesinde, karar verme ve kurumsal etkinliklerini güçlendirmek adına istihbarat oluştururlar. Bu verilerin güvenliğini ve yönetimini sağlamak için yeni teknolojilere açık olmak durumunda kalacaklardır.
Bu yazımda veri ve bilgi nedir? bunların güvenliği neden önemlidir? sorularına kısaca cevap vermeye çalıştım.
Ayrıca verilerin tutulduğu sunucular hakkında kaleme aldığım Sunucu Çeşitleri yazıma da göz atmanız kesinlikle tavsiyedir.
