Wikipedia Nedir? Vikipedi Neden Kapanmıştı? Aydınlanacaksın1

Wikipedia (Vikipedi) Nedir? Vikipedi neden kapatıldı? Wikipedia’nın kapatılmasındaki esas sebep ne? Site içinde ne gibi olaylar yaşanıyor? Türkiye ile Wikimedia Vakfı arasındaki görüşmeler neden sonuç vermedi? Bu yazıda, bu sorulara bilgiler dahilinde cevap bulabileceksiniz.

Wikipedia nedir? Vikipedi Nedir?

Wikipedia ya da Türkiye’de hizmet veren adıyla Vikipedi kısaca, ücretsiz olarak kayıt olan insanların, ortaklaşa oluşturduğu bir ansiklopedidir. Türkçe Vikipedi, diğer tüm dillerdeki Vikipedilerle birlikte, Wikimedia Vakfı’nın tescilli markasıdır. Vakfın kurucusu Amerikalı bir internet girişimcisi olan Jimmy Wales (Jimbo)’tır.

Sitede yer alan tanım şöyledir :

“Vikipedi, içeriği dünyanın her köşesinden gönüllü insanlar tarafından ortaklaşa hazırlanan açık kodlu, özgür, kâr amacı gütmeyen ücretsiz bir ansiklopedidir. “

Vikipedi

Bu site viki teknolojisini kullanır. Yani, internete erişebilen bilgisayarı olan herhangi bir kişi, dünyanın herhangi bir yerinden tüm sayfalarda ekleme, çıkartma, düzenleme yapabilir. İmece usulü kullanıldığı için cesur olup sayfalara katkıda bulunmanız teşvik edilmektedir.

Vikipedi Neden Türkiye’de Kapatıldı?

Öncelikle şunu belirtmek gerek; Vikipedi sadece Türkiye’de kapatılmadı. Wikimedia Vakfı’nın bir projesi olan Wikipedia, yakın tarihlerde başka ülkelerde de erişime kapatıldı. Bu ülkelerden bazıları : Fransa, İngiltere ve İtalya. Vakıf bu ülkelerin isteklerine kısa sürede cevap vererek konuyu çözüme ulaştırmıştı.

Wikipedia Başka Hangi Ülkelerde Kapatıldı?

Fransa, İtalya ve özellikle İngiltere’de erişime kapatılmasına ek olarak Vikipedi, Rusya’da da erişime kapatılmıştı. Çin, uzun süredir Wikipedia’yı engellemektedir. Bu ülkeler de yine siyasi ve toplumsal konulardaki sayfaların değiştirilmemesi sebebiyle Wikimedia Vakfı ile ters düşmüştü. Ve daha nicesi… Aynı Türkiye gibi…

Vikipedi Nasıl İşliyor? İçeride İşleyiş Nasıl?

Konuyu tam olarak kuşatabilmek ve doğru eleştirebilmek için işleyişi biraz da olsa bilmek gerek. Yoksa etrafta dolaşan çok garip yorumları yapan insanlardan biri olmanız işten bile değil 🙂

Vikipedi Hiyerarşisi

Öncelikle, Vikipedi’ye üye olmak ve içeriklerde değişiklik yapmak; (içerik üretimini teşvik için) Twitter’a üye olup tweet atmaktan daha basit bir olay. Yani tekrar edelim Vikipedi, herkese açık bir platform.

Unvanlar, Rütbeler, Seviyeler

Vikipedi’de beyaz liste, devriye, hizmetli, kahya, bürokrat, denetçi gibi birçok unvan var. Beyaz listeler, onaysız değişiklik yapabilir. Devriyeler, onaysız hesapların değişikliğini kontrol eder. Hizmetliler daha çok sayfa silme ve engel işlemlerine yoğunlaşır.

Bürokrat, kahya ve denetçi unvanları bu yazı için çok önemli olmayacak. Merak edenler özel olarak araştırabilir. İsteyenler, yorumlarda paylaşarak fayda sağlayabilir.

Konuya dönelim… Yani, Vikipedi’ye üye olduktan sonra bir şekilde yükselmek ve farklı görevler üstlenmek mümkün. Özellikle Vikipedi’de “hizmetli” seviyesine ulaşmış olanların birçoğu birbirleriyle görüşmekte ve terör propagandasını (bilerek ya da bilmeyerek) engellememektedir.

Vikipedi’de Propaganda Olayı

Vikipedi’ye dünyanın herhangi bir yerinden kolayca üye olunabildiğini ve bir şekilde unvan alınabildiğini söylemiştik. Bu gibi olaylar, doğru şekilde denetlenip kurgulanmadığı zaman, büyük sorunlara ve kadrolaşmalara sebebiyet verebiliyor. İnternette fayda sağlamak maksatlı üye olan yüzbinlerce insanın içinde tabi ki art niyetli kişiler de oluyor. Aynı Vikipedi üyeleri içerisindeki terör sempatizanı kişiler gibi.

Vikipedi’de ciddi bir terör sempatizanı kadro mevcut. Bu kadro, mesai harcayıp belli unvanlar elde etmiş. Bu grupla uğraşmaya kalkanların site içerisinde hemen cezası kesiliyor .

Şimdiiiii. Gelelim bu propagandalara. Vikipedi propagandalara nasıl alet edildi? Bu propaganda içerikleri nasıl diğer dillere çevriliyor? Vikipedi kullanılarak Türkiye’ye nasıl zarar veriliyor?

Varan 1 !

Önce 2015-2016 yıllarına gidelim…

Vikipedi’de “2015-16 Şırnak Çatışmaları” diye bir sayfa var. Bu sayfayı inceleyelim. Bu sayfa hakkında, Vikipedi kullanıcılarının yorumlarına bakalım. Zaten çoğu propaganda olduğunu kabul etmiş durumda. Sonra bu sayfaların, nasıl yabancı dile çevrildiğine (!) bakalım.

Bu sayfaların, ilk açıldığı taslağa gidersek, sayfa “Şırnak Ayaklanması” olarak açılıyor. Yani, halkın devlete ayaklanması gibi lansediliyor. Ayrıca dikkat edilirse, taraflar kısmına “Şırnak halkı” eklenmiş. Bu tip bir içeriği, savaş sayfalarında görürüz. Savaşın tarafları bu şekilde yazılır. TSK ile Şırnak HALKI (!)‘nın savaştığı iddia ediliyor. Sayfayı açan kullanıcı : Ahmet Turhan.

Yukarıdaki ekte de gözüktüğü üzere 12:58, 22 Aralık 2015 tarihli değişiklikte, Ahmet Turhan “Türk medyası güvenilmez asker-polis ölümü daha fazla olabilir” şeklinde yazarken; bir alttaki değişiklikte terörist PKK’lıların ölümü için daha etkili kaynak istiyor.

Varan 2 !

Bu durum, tabiki başka Vikipedi kullanıcılarının dikkatini çekiyor. Olay tartışma sayfasına taşınıyor. Ahmet Turhan isimli kullanıcı, başka bir propaganda içeriğini örnek gösterip bölücü terör örgütü ağzıyla, “halkın tümden ayaklandığını” iddia ederek değişiklik yapmıyor. Açıklaması da şu :

Varan 3 !

Ardından, dikkatli kullanıcıların da farketmesi üzerine olaylar daha da büyüyor. Başka kullanıcılar da olaylarda “sivil katılım” olmadığını belirtmek için dahil oluyorlar. Bu sefer, taraflar kısmı “Bazı Şırnaklılar” olarak güncelleniyor. Olaya dair tartışma sayfası ve bilgi kutusu aşağıdadır:

Sayfanın 15:29, 22 Aralık 2015 tarihindeki hâlinde (yukardaki ek); Türk ordusunun keskin nişancılar ile sivilleri hedef aldığı, top atışları ile sivilleri öldürdüğü yazıyor. Kaynaklarsa tamamen PKK kaynakları ve güvenilirliği yok. Bunların hepsi, Türkiye teröristlere operasyon yaparken oluyor.

Varan 4 !

Bu bölümde, konuyu çok daha fazla uzatmadan sonuca bağlayacağım.

Maurice Flesier, Urungu97 gibi kullanıcıların ısrarı sayesinde bilgi kutusundan “Şırnaklılar, bazı Şırnaklılar” ifadeleri siliniyor. Bu sefer “Şırnak ayaklanmaları” başlığını değiştirmek için itirazlar başlıyor ve yine tartışma sayfasına gidiliyor. Tartışma yeniden alevleniyor. Ahmet Turhan isimli kullanıcı, bunun bir halk ayaklanması olduğunu ve tamamen halk tarafından yapıldığını daha şiddetli şekilde savunmaya başlıyor. Kaynak gösterdiği metinler ise halihazırda terörist paçavraları:

Burada kısaca paylaşıyoruz. Fakat uzun uğraşlar ve tartışmalar sonucu, sayfa adı da “Şırnak Çatışmaları” olarak güncelleniyor. Güncellenince bitiyor mu? Tabi ki bitmiyor. Bu sefer de propaganda kadrosu, konuyu hortlatıyor. Örgüt kaynaklarını kaynak göstererek, sayfanın eski haline getirilmesini istiyorlar. Açılan alt başlıklarda, konu derinleşiyor. Zaten daha önce de çok fazla benzer tartışma olmuş.

Peki bu kadar mı? Hayır. Bu yanlış bilgi ve örgüt menfaatine manipüle edilmiş içerikleri, yabancı dillere çeviriyorlar. Peki çevirenler kim? Aynı kadro, Ahmet turhan ve saz arkadaşları.

Aynı ekip Zeytin Dalı Harekatı sayfasında, “Suriye Kürdistanı’na operasyon yapıldı” yazmak istiyor. Aynı sayfada, PKK’nın bir kısaltma olarak değil, kendilerine verdikleri isimle anılmasını istiyorlar.

Diğer kanıt örnekler ve görseller, yorumlara mail adresini bırakanlara gönderilebilir. Yazıyı daha fazla uzatmayalım.

YANİ ÖZET OLARAK, TÜRKİYE, HEM SAHADA FİZİKSEL OLARAK HEM DE DİJİTAL DÜNYADA TERÖRLE ve TERÖR PROPAGANDASIYLA MÜCADELE EDİYOR.

Bir Haykırış : “Vikipedi terörist ve terörizm aklama platformu değildir!”

Bu kısmı, sayfaların uygun şekilde düzeltmesi için çabalayan Maurice’ın “Teröre, terör denir.” başlıklı yazısıyla bitirelim. Direkt olarak yazamasa da (açıklayacağım) vikipedi topluluğuyla ilgili durumu gözler önüne seriyor.

Wikipedia Neden Erişime Kapatıldı?

Yukarıdaki örnekler, yazının çok uzamaması için sadece birkaç sayfa üzerinden verildi. Sitede, bunlar gibi binlerce sayfa, tartışma ve “Vikipedi tarafından kabul edilmiş” kaynak var. Ayrıca, mesele sadece terörizm de değil… İnsanların güvenilir bulduğu bu “ortak içerik ansiklopedisi”nde, bazı tarih makaleleri bile subjektif olarak ele alınmış, birçok eksik ya da yanlış bilgiye yer verilmiştir.

Baştan ayağa propaganda maksadıyla kullanılan bu tip sayfalar, tüm uyarılara rağmen Wkimefia Vakfı tarafından korunmaktadır. Kullanıcılar, bu tip sayfalarda değişiklik yapmaya çalışırsa, değişiklik yapan kullanıcılar üstünde yaptırım uygulanmaktadır. Birazdan detayları vereceğim.

Detaylarına giremesek de şu olayları birer cümleyle özetlemeden geçemeyeceğim: (hepsinin ekran görüntüleri bulunmaktadır)

• Propaganda kadrosu, bazı sayfaların Türk kaynakları ile yazılmasından rahatsız oluyor. Düzeltme olarak “YPG kaynakları çatışma uzun sürecek diyor” şeklinde propaganda yapmaya çalışıyor.
• Yanlışları düzeltmeye çalışan kişilerin çabaları Vikipedi hizmetli kadrosu tarafından görmezden gelindiğinden propaganda engellenemiyor.
• Kendisi Vikipedi’de hizmetli olarak görev yapmış olan 2 kişi, Ermeni Kırımı sayfasını Ermeni Soykırımı olarak değiştirmek istiyor. Türk kaynaklarının eklenmesini engelliyor ve ölü sayısını ısrarla 1,5 milyonda tutuyor.
• “Türkiye’deki Kürtlerin insan hakları” başlıklı, PKK ağzıyla yazılmış bir yazı , açılmayan bir site kaynak gösterilmesine rağmen kaldırılmıyor, korunuyor.
• Propaganda kadrosunun, Türkiye Cumhuriyeti’nin Kürtlere soykırım uyguladığı ve asimilasyonda bulunduğu yönündeki, sayfalar, şikayetlere rağmen düzeltilmiyor.
• 31 Mayıs 2017’de Şırnak Uludere’de helikopter kazasında şehit olan Aydoğan Aydın Paşamız adına açılan sayfayı, başta kibele nickli kullanıcı olmak üzere silmek için çok uğraşıyorlar. (Sayfa, ‘silinmeye aday sayfalar’a taşınıyor. Kaynaklar ile silinmesinin önüne geçiliyor)
• IŞiD ile ilgili “Irak-Şam Devletinin petrol kaçakçılığı” başlıklı sayfada Ahmet Turhan Türkiye’yi konuya katarak suçlayıcı şekilde propagandaya devam ediyor.
• Terörizm suçlamasıyla hüküm giyenler kategorisini, “terör suçlamasıyla mahkum edilen kişiler” olarak değiştirmeye çalışıyorlar.

Sonuç

Eeee yani? Yanisi şu: bu terör propagandasına engel olmak isteyenlerin hesapları bize her şeyi anlatıyor aslında. Ahmet turhan ve saz arkadaşlarının terörizm türkülerine karşı çıkmak isteyen herkesin hesapları banlanıyor ya da askıya alınıyor. Görseller aşağıdadır:

Bazıları, “açılsın, biz de karşı tez ekleyelim” diyor. Karşı tez eklemek isteyen kişilerin sayısı zaten az değil ve hepsi bilgili insanlar. Görüldüğü üzere buna uygun bir ortam yok. Türkiyemiz, çocuk katili, terör destekçisi, istilacı olarak gösteriliyor ve vakıf tüm uyarılara rağmen buna ses çıkarmıyor.

Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin tüm telkin ve uyarılarına rağmen, bu tip propaganda ortamı ve içerikleri konusunda hiç bir hamle yapılmadı. Devlet, buna tepki olarak 2017’de erişim yasağı uyguladı. Bu, kafayı kuma gömmek değildir. Yapılan görüşmeler sonucu, Vakıf uzlaşmacı tavır sergilemediği için devlet, tavrını koymuştur. Hiç bir devlet, bu tip propaganda hareketlerine izin vermemiştir, vermemelidir de.

Not : Kendini “ansiklopedi” olarak tanımlayan bir platform ile sosyal medya mecralarını karşılaştırmak çok makul değil. Alternatif üretilmesi konusunda en ağır eleştirileri bizler de yapıyoruz.

Okuduğunuz ve aydınlamayı istediğiniz için teşekkürler. TeknoTower, bildiği doğruları sizlerle paylaşmaya devam edecek. Takipte kalın, sağlıcakla kalın.